www.rechtsgeschiedenis.be

Woord Vooraf

Geachte lezer, Voor de maand februari wordt het voorwoord verzorgd door prof. A. Wijffels:
"Voor een vorige generatie docenten, toen PC overwegingen nog geen punt waren in het rechtshistorisch onderwijs, was de Raubehe een dankbaar thema om de aandacht van het (toen nog overwegend mannelijk) studentenpubliek te winnen. De tijden en de mentaliteiten veranderden, en het werd bon ton om het roofhuwelijk tot de fabels en sprookjes van een überspitzte germanistiek te rekenen. In China is men intussen de receptie van het BGB kennelijk al lang voorbij, en zijn onze Chinese collega’s wat verder en dieper gaan graven in het Duits rechtshistorisch patrimonium. Begin dit jaar werd in de Westerse nieuwsagentschappen en pers (illustratie: De Standaard van 12 januari 2010) gemeld dat het roofhuwelijk schering en inslag in de volksrepubliek is geworden. Uit de berichtgeving blijkt zelfs dat de enscenering van die praktijken – en, van bijzonder belang voor historici: het vastleggen van die enscenering in een duurzame bron! – een aantal ondernemingen geen windeieren legt. Zo te zien kunnen de oudere rechtshistorici die zich nostalgisch de oudere Bond-films herinneren (op basis van de in de krant gepubliceerde foto : helaas eerder de reeks met Roger Moore) er hun gade vinden. Nu afwachten of de locale partijbonzen in de volksrepubliek ook iets voor de Franse rechtshistorici kunnen doen: dan kan de Franse pers het nog eens over de droit de cuissage hebben."
Met vriendelijke groeten, D. Heirbaut, B. Debaenst, B. Van Dael.

1. Recente Publicaties FEENSTRA, R. (ed.), Hugo Grotius. Mare Liberum (1609-2009), Leiden, Brill, 178p.

The quadricentenary of Hugo Grotius’ Mare liberum (1609-2009) offered the opportunity to publish a reliable critical edition – combined with a revised English translation – of Grotius’ first publication in the field of international law. Starting from a comparison with the autographic manuscript, Robert Feenstra undertook a verification of the text of the first and only authorised edition – in particular of the numerous marginal references – resulting in many corrections and further annotations. In his ‘Editor’s Introduction’, he explains the history of the later editions of the Latin text and the translations ofMare liberum. Jeroen Vervliet’s ‘General Introduction’ aims at providing a better understanding of the circumstances in which Hugo Grotius wrote this work; it elucidates the legal argument used by Grotius, and the reaction of his contemporary opponents.

3. Kalender

• De jaarlijkse Sarton-medaille (voor wetenschapsgeschiedenis) aan de Gentse universiteit is dit jaar voor prof. Serge Dauchy van de Université Lille 2. Op donderdag 25 februari geeft hij de daarbij horende Sarton-lezing, om 4h in auditorium NB I van de Gentse rechtsfaculteit (Universiteitstraat 4). Professor Rubens zal na deze lezing de Sarton-medaille uitreiken aan prof. Dauchy.
• Nog op donderdag 25 februari aan de Gentse rechtsfaculteit wordt de eerste Willy Varlez lezing georganiseerd. Bedoeling is jonge onderzoekers zo'n drie à vier keer per jaar de mogelijkheid te geven hun (lopende) onderzoek voor te stellen. Meer informatie vindt u hier.
• Het Belgische Rijksarchief organiseert - ook! - op 25 februari een studiedag: “In de nasleep van de Tweede wereldoorlog. Tussen vergeten, vergoeden,
• heropbouw en repressie", die vooral de beschikbare bronnen en de stand van het onderzoek zal behandelen. Meer informatie vindt u via het wereldwijde web.
• In de eerste nieuwsbrief van dit jaar kon u lezen hoe men aan de Facultes Universitaires Saint-Louis te Brussel een herstart wil maken met de "Cafes des droits anciens". Op 3 februari is het de beurt aan Wim Decock, FWO-onderzoeker aan de KUL: "Le droit des contrats au creuset de la theologie morale (1500-1700)". In deze nieuwsbrief willen we u vooral wijzen op de bijdrage "Les "coutumes" de l'Etat independant du Congo et du Congo belge (1885-1960): enquetes, structures et communications europeennes des droits indigenes" van Charlotte Braillon, FNRS-onderzoeker aan de universiteit van Luik. "Dès les premiers temps de la colonisation, les dirigeants de l’État indépendant du Congo (1885-1908) développèrent un intérêt particulier pour l’étude ethnographique des populations indigènes. Plusieurs projets furent mis en place, à partir des années 1890, dans le but de récolter les informations relatives au fonctionnement de ces sociétés. D’autres initiatives leurs succédèrent lorsque le territoire devint le Congo belge (1908-1960). La plupart des enquêtes disponibles s’intéressèrent plus précisément au droit dit « coutumier », au sens large, comme outil de régulation sociale. Ordonnés par le Ministère des Colonies à Bruxelles et mis en Å“uvre par les administrateurs territoriaux du Congo, ces projets furent façonnés par l’esprit du droit belge et des valeurs européennes. Cette influence se ressent aussi bien dans la structure des questionnaires que dans la conception de la justice ou dans la description matérielle des institutions de droit familial tel que le divorce. Elle contamine par ailleurs la description même des sources du droit : apparaît ici une opposition entre législation et coutume, simple transposition des schémas classiques de la pensée juridique européenne. À travers l’étude de ces documents et la mise en contexte du processus – une politique de contrôle et de civilisation des population colonisées – on souhaite avant tout illustrer l’importance que revêt la compréhension et la mise par écrit du droit indigène dans l’histoire de la colonisation." Te beleven op 3 maart om 19h in de Salon Marais van de FUSL (6e verdieping van het gebouw aan de Broekstraat 109).
• De hogervermelde Wim Decock geeft op 8 februari een lezing aan het Max Planck Instituut te Frankfurt. Meer informatie vindt u hier.
• Voor de aankondiging van het colloquium over de straf en de Code penal van 1810 dat in mei te Straatsburg plaatsvindt, hebben de organisatoren een website geopend. Voor de geïnteresseerden, u vindt er alvast enkele illustraties over de afschrikkende werking van de doodstraf.
• De tentoonstelling "Lawyers Without Rights" (over het lot van de Joodse advocaten in België en Duitsland na 1933), waarvan een vorige nieuwsbrief al vermeldde dat ze in Antwerpen liep, doet wegens groot succes nu ook Brussel aan. Meer informatie kan u hier vinden. Gratis te bezien in het Brusselse justitiepaleis van 28 januari tot 16 februari, maandag tot vrijdag van 8u30 tot 17u.

4. Varia

Op http://fontes-historiae-iuris.univ-lille2.fr lanceert het Centre d’Histoire Judiciaire van de Université Lille 2 een portaalsite, gespecialiseerd in de geschiedenis van het recht en justitie. Het portaal wil bijdragen tot een betere toegang tot rechtsgeschiedkundige werken en zorgen voor een typering van de verschillende documenten (wetgeving, gewoonte, rechtsleer of rechtspraak).
Met vriendelijke groet, Dirk Heirbaut, Bruno Debaenst, Bram Van Dael.M.m.v.
Chris Coppens - Frederik Dhondt - Margreet Duynstee - Sjoerd Faber - Rik Opsommer - Alain Wijffels - Bart Quintelier

Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:
Dirk Heirbaut - Bruno Debaenst - Bram Van Dael - Sjoerd Faber - Rik Opsommer - Margreet Duynstee - Chris Coppens
De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be

Source (et illustrations): http://www.rechtsgeschiedenis.be/