nieuwsbrief rechtsgeschiedenis - april '10
www.rechtsgeschiedenis.be [Rq. de Nomôdos: par commodité, les illustrations figurant sur le document original ont été omises ici - on voudra pardonner les problèmes de transcription qui produisent, du Néerlandais en Français, des bizareries typographiques dont nous vous prions de nous excuser]
Woord Vooraf
Geachte lezer,
ESCLH.blogspot.com : een Europees broertje voor de Courant [déjà signalé sur Nomôdos: http://test.andilsystem.com/wordpress/?p=3242]
Het was jarenlang een verre droom om ‘ooit’ een Europese versie van de Courant te maken. Ondertussen is dat niet meer nodig dankzij de ESCLH. Die European Society for Comparative Legal History wil alle Europese rechtshistorici verenigen naar het voorbeeld van de American Society of Legal History. De ESCLH zal officieel het licht zien deze zomer, maar is nu al zeer actief met de voorbereiding van het oprichtingscongres in Valencia op 5 en 6 juni, waarop een vijftigtal sprekers een paper zal voorstellen. Voor meer inlichtingen, contacteer dr. Seán Patrick Donlan of zie het bericht van 11 februari 2010 op de blog van de esclh: esclh.blogspot.com. Op deze Engelstalige blog verschijnen berichten over congressen en publicaties met een Europees belang. Door zijn inslag is deze blog een aanvulling op de Courant die zich op de Nederlanden concentreert. De gemakkelijkste manier om de blog te volgen is onder de rubriek subscribe via email het emailadres in te geven waarop men de berichten van de blog wil ontvangen. Zowel de ESCHL als de blog steunen in belangrijke mate op rechtshistorici van de Lage Landen. Founding board members van de ESCLH zijn immers Sean Donlan uit Ierland en Aniceto Masferrer uit Spanje, met daarnaast uit de Nederlanden: Jan Hallebeek, Dirk Heirbaut en Remco Van Rhee. Aan de blog werken vanuit België en Nederland ook nog mee: Bruno Debaenst, Frederik Dhondt, Jean-François Gerkens en Louis Berkvens. De ESCLH bereidt nog heel wat andere initiatieven voor, zoals een Ius Commune Casebook on Western Legal Traditions. In een verdere aflevering van de Courant hopen we ook te kunnen berichten over een samenwerking met een vermaard internationaal rechtshistorisch tijdschrift uit de Nederlanden. Met vriendelijke groeten,
D. Heirbaut, B. Debaenst, B. Van Dael.

1. Recente Publicaties

• KOOPS, E., Vormen van subsidiariteit. Een historisch-comparatistische studie naar het subsidiariteitsbeginsel bij pand, hypotheek en borgtocht, Den Haag, Boom, 436p.

Dit boek bevat het proefschrift van Egbert Koops, promovendus aan de Universiteit Leiden. In zijn proefschrift schetst hij de ontwikkeling van het subsidiariteitsbeginsel bij pand, hypotheek en borgtocht. De lange lijn voert van Rome naar Byzantium, door de Middeleeuwen heen (met bijzondere aandacht voor het Hollandse, Friese en Franse recht), naar de Franse en Nederlandse codificaties van de 19e eeuw. Dat leidt tot de conclusie dat in een modern rechtsstelsel geen behoefte bestaat aan het voorrecht van uitwinning. Omdat het geldende recht zulks anders ziet, wordt bovendien ruime aandacht besteed aan de betekenis van art. 3:324 B.W. voor het huidige Nederlandse recht.

• SCHNEIDER, J., Auf der Suche nach dem verlorenen Reich. Lotharingien im 9. und 10. Jahrhundert, Köln-Weimar-Wien, Böhlau Verlag, 671p.

Das Buch begibt sich auf die Suche nach dem verlorenen Reich des karolingischen Königs Lothar II., das 855 als »Lotharingien« eingerichtet wurde und bis zu seiner Auflösung im 10. Jahrhundert vielfache Veränderungen erfuhr. Stellte dieses politische Gebilde von der Nordsee bis zum Alpenrand einen kohärenten Raum mit einem für den Historiker fassbaren »Wir-Gefühl« dar? Die Studie beschäftigt sich umfassend mit diesen lotharingischen Gebieten und betrachtet sie aus institutioneller, ökonomischer, gesellschaftlicher und kultureller Perspektive. Die Auswertung wichtiger volkssprachiger Texte wie etwa des Ludwigslieds erlaubt eine Dekonstruktion der Vorstellung von einer lotharingischen Identität. Lotharingien erscheint damit als europäischer Erinnerungsort.

• HEIRBAUT, D., ROUSSEAUX, X. en WIJFFELS, A. (eds.), Justitie- en rechtsgeschiedenis. Een nieuwe onderzoeksgeneratie, Louvain-la-Neuve, UCL Presses Universitaires de Louvain, 697p.

Vijftien maanden na het Nederlands-Belgisch rechtshistorisch colloquium van 2008 liggen de akten op tafel. Het colloquium was in de eerste plaats een forum voor jonge rechtshistorici, en die voorkeur komt ook in de titel van de bundel tot uitdrukking. De akten zijn dan ook een charter van de nieuwe generatie onderzoekers, waarin hun ambities en beloftes voor de orientaties van de Nederlandse en Belgische rechtshistoriografie tijdens het eerste kwart van de 21e eeuw zijn opgenomen.

• HEWETT, M., Ulric Huber, De ratione juris docendi & discendi diatribe, Nijmegen, Gerard Noodt Instituut.

Dit boek bevat het proefschrift van Margaret Hewett, promovendus aan de Universiteit van Amsterdam. De Friese jurist Ulric Huber (1636-1694), hoogleraar aan de Universiteit van Franeker, publiceerde in 1684 een verhandeling in dialoogvorm over de beste wijze om rechten te studeren en te doceren. In 1688 verscheen een tweede, gewijzigde druk. Het proefschrift van mevr. Hewett bevat naast een facsimile-uitgave van de tekst van de dialoog van 1688, voorzien van annotatie en Engelse vertaling, een uitvoerige beschrijving van de context waarbinnen het werk is ontstaan, een analyse van het werk en gaat in op de betekenis ervan voor het juridisch onderwijs in de Noordelijke Nederlanden. Margaret Hewett (1934) is emeritus Associate Professor bij de afdeling klassieke talen (Faculteit letteren) en Honorary Research Associate bij de afdeling privaatrecht (Faculteit rechtsgeleerdheid) van de Universiteit van Kaapstad. De handelseditie van het proefschrift is vanaf 22 april verkrijgbaar bij het Gerard Noodt Instituut, Postbus 9049, 6500 KK Nijmegen (prijs 40 €).

• DANKERS, T. & DELSAERDT, P., De vele gezichten van het recht, bijzonder nummer T.P.R.

De Nederlanden kennen een lange traditie van denken en schrijven over recht en rechtspraak. De werken van onze grote (en minder grote) juristen worden zorgvuldig bewaard in de verschillende erfgoedbibliotheken die ons land rijk is. Meestal vergeten we dat er achter deze honderden titels mensen van vlees en bloed schuilgaan, juristen die vaak zeer sterk betrokken waren bij het bestuur van het land of bij de opleiding van nieuwe generaties rechters, advocaten en ambtenaren. Mensen met een gezicht, een al dan niet aantrekkelijke fysionomie, die slechts bij uitzondering op doek of papier werd vastgelegd. Daarom is het goed de weinige afbeeldingen die er wél zijn, wat meer bekendheid te geven. In dit boekje worden 22 juristen uit de oude Nederlanden voorgesteld met een overzicht van hun levensloop en met een gegraveerd portret. De afbeeldingen werden gereproduceerd uit een bekende 18de-eeuwse bibliografie, de Bibliotheca Belgica van Jan Frans Foppens. Deze uitgave werd samengesteld door en voor het Tijdschrift voor Privaatrecht ter gelegenheid van hun 45-jarig bestaan.

• VAN BOVEN, M., Afscheid van de wereld. De autobiografie van Boudewijn Donker Curtius 1746-1832 Hilversum, Verloren, 160p.

Boudewijn Donker Curtius was een bekend jurist en politicus in de Bataafs-Franse tijd. Hij begon zijn loopbaan als advocaat te Den Bosch, maar zou uiteindelijk in de landelijke politiek en de rechtspraak terechtkomen. Boudewijn Donker Curtius had verscheidene beroemde zonen, waarvan de liberale voorman en minister Dirk Donker Curtius de bekendste is. In zijn hier uitgegeven autobiografie schrijft Boudewijn met humor en veel gevoel voor het detail over zijn jeugdjaren in Helmond en zijn kostschooljaren in Den Bosch. Zijn verslag over zijn studententijd in Leiden is een unieke beschrijving van het reilen en zeilen van de Academie, de hoogleraren en de colleges. Dat geldt ook voor de patriottentijd in Den Bosch, de verovering van die stad door de Fransen in 1794, de landspolitiek, zijn ervaring als hoogste rechter met Lodewijk Napoleon, Lebrun, de Franse prefecten en de regering in Parijs tijdens de Franse inlijving.

• VRIES, O., Asega, is het dingtijd? De hoogtepunten van de Oudfriese tekstoverlevering, Gorredijk, Bornmeer, 535p.

De oudste overgeleverde Friestalige teksten dateren uit de middeleeuwen. Het zijn voor een groot deel wetsteksten, die “met aardse zinnelijkheid, vol oog voor beeldend details, leven en drama†genoteerd zijn (Frits van Oostrom in Stemmen op schrift). De klassieke Friese teksttraditie omvat echter ook kronieken, sagen, geestelijke teksten, en teksten die de Friese vrijheid vaststellen. Om deze teksten voor een breed publiek toegankelijk te maken heeft dr. Oebele Vries, die verbonden is aan het Fries Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, de belangrijkste ervan geselecteerd. Ze zijn voorzien van een uitgebreide inleiding van zijn hand, en vertaald in het Nederlandse en het Fries. Dat de handschriften ook visueel een rijke schat zijn, wordt geïllustreerd in twee fraai vormgegeven fotokaternen.
2. Call For Papers

• Het tijdschrift "Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis" wijdt een themanummer aan de professionals van het recht in België in de twintigste eeuw. Dit themanummer wil een aantal studies over juridische professionals publiceren, toegespitst op de eerste helft van de twintigste eeuw, een periode waarin het Belgische rechtssysteem met verschillende crisissen te maken kreeg. Het doel van het nummer bestaat erin enerzijds een aantal specifieke studies te publiceren en anderzijds een stand van zaken op te maken van de problematiek door het Belgisch onderzoek te situeren in de internationale historiografie. Onder professionals van het recht verstaan we het geheel van beroepsgroepen die betrokken zijn bij de normatieve regulering, onder meer: magistraten, griffiers, ambtenaren van het ministerie van Justitie, gevangenispersoneel; ‘helpers van de justitie’ bijvoorbeeld afgevaardigden van de jeugdbescherming, sociaal assistenten, reclasseringsmedewerkers en de verschillende ordehandhavers (politie). Een kort voorstel kan gestuurd worden aan Xavier Rousseaux of Dirk Luyten voor 15 april 2010. De artikelen van maximum 10.000 woorden worden ingewacht voor 1 september 2010. De bijdragen worden individueel geëvalueerd op basis van de criteria van de Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis. De weerhouden artikelen verschijnen in nummer 2 van 2011.

• Ook dit jaar is er weer de "Sommerkurs für europäische Rechtsgeschichte" van het Max-Planck-Institut te Frankfurt. Deze gaat door van zondag 11 juli tot vrijdag 16 juli 2010, dit keer onder leiding van prof. Michele Luminati (Luzern). Doctorandi die hun onderwerp willen voorstellen, sturen hun naam, instituut, adres, email, titel, cv en planning voor de toekomst naar:

Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte
Frau Nicole Pasakarnis
Hausener Weg 120
60489 Frankfurt am Main
Deutschland

• Op 18 en 19 november 2010 gaat te Clermont-Ferrand het internationaal congres over "Environment Economics and Natural Resources Management in Developing and Transition Economies" van het Centre d’Etudes et de Recherches sur le Développement International door. Op het congres worden een twintigtal theoretische of toegepaste artikelen (nog in progress, of reeds afgewerkt) over dit thema samengebracht. Artikelen uit alle wetenschappelijke regionen zijn welkom, maar voor de rechtsgeschiedenis wordt gevraagd naar papers over de geschiedenis van het milieurecht. Een gedetailleerde samenvatting moet ten laatste tegen oktober 2010 worden doorgestuurd via mail of naar:

Pr. Pascale Combes Motel,
CERDI, Université d’Auvergne, Faculté des Sciences économiques et de gestion
65 boulevard François Mitterrand
F - 63000 Clermont-Ferrand

• De 64ste sessie van de Société Internationale ‘Fernand de Visscher’ pour l’Histoire des droits de l’Antiquité (SIHDA) gaat door in Barcelona, van 28 september tot 2 oktober 2010. Thema dit jaar is "Communication et Publicité dans l’Antiquité : profiles juridiques, sociaux, économiques". Voor de plechtige opening op dinsdag 28 september wordt gezorgd door Prof. Dr. Giuseppe Camodeca (Università Federico II de Nápoles), Prof. Dr. Jean Pierre Coriat (Université de Paris-Sorbonne) en Prof. Dr. Rudolf Haensch (Ludwig-Maximilians-Universität München. Deutsches Archäologisches Institut). De volgende dag beginnen de "normale" sessies. Iedereen die wil deelnemen wordt uitgenodigd de website te gebruiken (www.sihda2010.com) om een samenvatting in te dienen, te registreren, een hotel te reserveren of het programma te downloaden.

• Op 28 en 29 oktober organiseert de Universiteit van Maastricht een congres over de afschaffing van de doodstraf (op 31 oktober zal het immers 150 jaar geleden zijn dat deze in Nederland werd afgeschaft). Personen die geïnteresseerd zijn in actieve deelname aan dit congres worden uitgenodigd een abstract van een te presenteren paper in te dienen (200-500 woorden). Voor meer informatie hierover, bezoekt u best de website van dit congres.

3. Kalender

• Op donderdag 29 april gaat Bart Coppein (Katholieke Universiteit Leuven) over de openbare verdediging van zijn doctoraat. Dit gaat door om 17 u in Aula Zeger Van Hee (College De Valk, DV1 91.56, Tiensestraat 41, 3000 Leuven). Titel van het proefschrift is: “Edmond Picard (1836-1924), actor en getuige van een veranderend Belgisch rechtsdenken in Europees perspectief aan het einde van de negentiende eeuwâ€. Juryleden zijn: prof. dr. Fred Stevens (K.U.Leuven – promotor); prof. dr. Jan De Maeyer (K.U.Leuven), prof. dr. Emmanuel Gerard (K.U.Leuven), prof. dr. Randall Lesaffer (K.U.Leuven & Universiteit Tilburg), prof. dr. Georges Martyn (Universiteit Gent) en prof. dr. Jean-Pierre Nandrin (Facultés universitaires Saint-Louis & UCL). Hoewel dit nog niet officieel werd meegedeeld, vermoedt de redactie dat na de verdediging een kleine receptie doorgaat.
• Op donderdag 15 april gaat Egbert koops, reeds hoger vermeld in deze nieuwsbrief, over tot de openbare verdediging van zijn proefschrift "Vormen van subsidiariteit. Een historisch-comparatistische studie naar het subsidiariteitsbeginsel bij pand, hypotheek en borgtocht." De verdediging vindt plaats om 13u45 in het Groot Auditorium van het Academiegebouw van de Universiteit Leiden (Rapenburg 73). U wordt verzocht om een kwartier voor aanvang van de verdediging aanwezig te zijn. Na afloop van de promotie is er een receptie in het Academiegebouw.
• F. Brandsma werd benoemd tot hoogleraar in de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen met de leeropdracht Romeins recht en zijn geschiedenis. Op 20 april houdt hij zijn oratie, getiteld "Zwervers naar den geest". De oratie gaat door om 16u15 in de Aula Academiegebouw (Broerstraat 5, Groningen). U kan zich hiervoor inschrijven door uw naam, functie, adres, postcode, woonplaats en aantal plaatsen te mailen naar mevrouw W.I. Schut. Na afloop wordt een receptie voorzien.
• Op donderdag 22 april 2010 hoopt Margaret Hewett (ook al hoger vermeld in deze nieuwsbrief) haar proefschrift te verdedigen aan de Universiteit van Amsterdam (14.00 uur in de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, 1012 Amsterdam). Het proefschrift heeft als titel “Ulric Huber, De ratione juris docendi & discendi diatribeâ€. Na de verdediging wordt een receptie voorzien.
• De Dag van de Nieuwste Geschiedenis gaat dit jaar door in Gent op zaterdag 24 april. Voor het volledige programma én meer, kan u de website van de BVNG raadplegen. Rechtshistorici zullen vooral uitkijken naar de vierde sessie, "Het fin de siècle als proeftuin voor een nieuw recht". Inschrijven kan bij Jasmien Vandaele, de organisatie vraagt om het inschrijvingsgeld (20 euro voor volledige dag, 10 euro voor halve dag zonder lunch – indien halve dag met lunch 20 euro) op voorhand te betalen.
• Het Belgisch-Luxemburgs studentenhuis Biermans-Lapôtre houdt op 12 mei de tweede editie van de "Rencontres d’histoire du droit de la Fondation Biermans-Lapôtre". De eerste sessie gaat over "het koninkrijk Frankrijk en de Nederlanden van de Middeleeuwen tot de 16e eeuw" (prof. dr. Rik Opsommer, Florian Mariage, prof. dr. Jean-Marie Cauchies en prof. dr. Laurent Waelkens), de tweede over Frankrijk en de Nederlanden in de Spaanse en Oostenrijkse tijd (dr. Nicolas Warembourg, Frederik Dhondt en prof. dr. Catherine Lecomte), de derde tenslotte over de époque contemporaine door dr(s?). Bart Coppein. Het volledige programma kan u hier raadplegen. Dit gaat door vanaf 09u30 in de Fondation Biermans-Lapôtre, Cité Internationale Universitaire de Paris, Boulevard Jourdan 9A, 75014 Paris.
• De vzw Amarant organiseert een lezingencyclus over "De rechtvaardige stad. Recht en straf binnen de muren". Schandpalen, vierscharen, justitiepaleizen en huizen van bewaring bepalen het uitzicht van onze steden. In deze cyclus plaatsen Dominique Dumon en Georges Martyn deze materiële relicten in de grote geschiedenis van straffen en delicten. Meer over deze lezingen (plaats, uur, hoe inschrijven) vindt u op de website van de vzw. De lezingen gaan door op 25 mei (Gent), 28 mei (Brugge) en 1 juni (Antwerpen).

4. Varia

• De VUB stelt een extern mandaat voor 20% open voor het academiejaar 2010-11. Het gaat om het onderwijs van het opleidingsonderdeel "Historische inleiding tot het recht". Meer informatie over deze vacature vindt u hier (het vacaturenummer is RC/2010/002).
• Bij de Université de Luxembourg is er een vacature voor 'professeur, assistant-professeur en Philosophie et/ou Histoire du droit (M/F)'. Geïnteresseerden kunnen kandideren tot maandag 31 mei 2010. Meer informatie over deze vacature vindt U hier (het vacaturenummer is F2-070005)

Met vriendelijke groet,
Dirk Heirbaut, Bruno Debaenst, Bram Van Dael.
M.m.v.
Chris Coppens, Frederik Dhondt, Margreet Duynstee, Sjoerd Faber, Rik Opsommer, Alain Wijffels

Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:
Dirk Heirbaut - Bruno Debaenst - Bram Van Dael - Sjoerd Faber - Rik Opsommer - Margreet Duynstee - Chris Coppens

De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be Source: http://www.rechtsgeschiedenis.be/